Om de hulp voor ouders en kinderen beter en dichterbij beschikbaar te maken gaat de gemeente Groningen een aantal lichte vormen van jeugdhulp onderbrengen bij de sociale teams van WIJ Groningen.
GroenLinks-raadslid Femke Folkerts is blij met het plan. “Uiteindelijk zal er minder vaak zware jeugdzorg nodig zijn als we sneller kunnen ingrijpen bij problemen. Bovendien hebben gezinnen zo met minder instanties te maken omdat ze minder vaak te hoeven worden doorverwezen.”
Hoe zit het nou met de jeugdzorg? Hieronder beantwoordt Femke vier vragen over dit jeugdzorgplan:
1. Hoe is de jeugdzorg nu geregeld?
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Ook in Groningen is destijds gekozen om Open House aan te besteden. Dat betekent dat jeugdzorgaanbieders per kind per behandeling betaald krijgen. Een kind moet daarvoor eerst wel een indicatie hebben dat het een bepaald "zorgproduct" nodig heeft.
We zien dat vooral bij de lichte vormen van jeugdzorg het aantal aanbieders enorm gegroeid is. In totaal zijn er nu meer dan 100 jeugdzorgaanbieders. De gemeente heeft weinig invloed op de hoeveel aanbieders, en ook niet op de de kwaliteit van de geleverde zorg en op hoeveel winst er gemaakt wordt. (Lees hier bijvoorbeeld het uitgebreide onderzoek van Follow the Money. GroenLinks stelde ook al eerder vragen over situaties in Groningen zoals hier en hier).
2. Wat wil GroenLinks?
Wanneer kinderen in beeld komen bij de jeugdzorg (bijvoorbeeld omdat de school aan de bel trekt vanwege gedragsproblemen), betekent dit lang niet altijd dat die kinderen echt een “afwijking” hebben en ergens mee gediagnosticeerd moeten worden. Zorg voor jeugd is namelijk vaak ook zorg voor ouders.
Opvoeden is natuurlijk voor iedereen wel eens lastig. Maar soms hebben ouders zelf problemen en is er bijvoorbeeld door bijvoorbeeld een trauma, een complexe scheiding, financiële problemen of een licht verstandelijke beperking zoveel stress dat het lastig is het thuis draaiende te houden en normale opvoedproblemen op te lossen.
GroenLinks wil daarom dat er sneller praktische ondersteuning in een gezin kan komen zodat situaties niet uit de hand lopen en kinderen niet onnodig allemaal diagnoses opgeplakt krijgen.
Kinderen die soms hun hele leven in de jeugdzorg gezeten hebben vertellen nu achteraf vaak dat ze het meeste hebben gehad aan opa en oma, een lief gezin uit de buurt of aan een vrijwilliger van Humanitas, de kerk of de voetbalvereniging. De professionele hulp die een gezin krijgt moet beter aansluiten bij dit soort informele netwerken en het “normale leven” in een wijk. In jeugdhulpland heet dit “de leefwereld laten aansluiten op de systeemwereld”. Deze manier van werken is een bestendiging van ons eerdere initiatief van de gezinsverzorger.
3. Hoe gaan we dat doen?
De gemeente Groningen gaat de meest lichte vormen van jeugdhulp (de praktische ondersteuning van gezinnen) straks niet meer aanbesteden in het Open House systeem maar laten uitvoeren door de sociale wijkteams (stichting WIJ).
De WIJteams ondersteunen inwoners op allerlei gebieden en versterken de sociale samenhang in de wijken. Ook de buurt- opbouw- en jeugdwerkers zijn bijvoorbeeld van de WIJ.
Medewerkers van deze sociale teams moet nu nog vaak kinderen via een indicatie doorverwijzen naar andere instanties. Straks kan een gezin direct hulp van de WIJ zelf krijgen zonder dat er eerst een indicatie moet worden gesteld. De hulp kan dan geboden worden door iemand die goed geworteld is in de wijk en samenwerkt met bijvoorbeeld de school, het buurthuis, en de lokale kickboksclub. Dit gedeelte van de WIJ gaat SAMEN heten.
Natuurlijk kan de WIJ ook nog steeds een indicatie stellen wanneer er wél echt specialistische hulp nodig is. Het grootste deel van de jeugdhulp blijft dus bij de huidige aanbieders.
4. Wanneer gaat dit van start?
De gemeente gaat nu eerst gesprekken voeren met de huidige aanbieders van lichte jeugdhulp over de effecten van deze transitie. En ook moet er goed gekeken worden naar de WIJteams zelf want die zijn nog volop in ontwikkeling.
GroenLinks vindt het belangrijk dat de gemeente hierbij zorgvuldig te werk gaat en dat alle betrokkenen, dus ook de professionals die het werk daadwerkelijk uitvoeren, ouders, het onderwijs, en natuurlijk de jongeren zelf, goed worden gehoord in dit proces. Daarom hebben we samen met andere partijen hierover een motie ingediend.
Uiteindelijk komt het stadsbestuur met een implementatieplan en pas als dit goedgekeurd is door de gemeenteraad kan SAMEN echt van start gaan.
De overgang naar SAMEN zal heel geleidelijk gebeuren. Bestaande indicaties blijven gewoon doorlopen dus niemand hoeft van hulpverlener te wisselen. De “nieuwe instroom” zal gefaseerd naar SAMEN gaan. Op die manier is de verwachting dat ergens volgend jaar zomer er heel voorzichtig in de de eerste WIJteams de eerste medewerkers met de eerste gezinnen aan de slag kunnen gaan!
De verwachting is dat de hele transitie tot in ieder geval 1 juli 2024 zal duren. Voorop staat dat gemeente hierbij zorgvuldig te werk zal moeten gaan en zoveel tijd neemt als nodig is.