Corona, oorlog , inflatie, gasprijzen. Klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis, huizencrisis. Crisis na crisis, en meestal nog tegelijkertijd ook. En stuk voor stuk ellende waar Groningers mee geconfronteerd worden. De aarde staat in de fik, en boodschappen doen is veel te vaak alles behalve vanzelfsprekend. Het is aan ons om hier iets aan te doen.
We moeten de rekening eerlijk delen, en hen die onze hulp het hardst nodig hebben, het meeste helpen. Opkomen voor biodiversiteit, en klimaatverandering tegengaan. Het vraagt om links en groen. En voorzitter, dit is geen tegenstelling. Het is met elkaar verbonden: we maken het met linkse politiek voor iedereen mogelijk om aan groene politiek mee te doen. Het moet en kan allebei.
Voorzitter, als eerst, en als allerbelangrijkst. We zorgen voor iedereen. En dan iedereen in de meest ruime zin van het woord. Mens, dier en natuur. Huidige en toekomstige generaties. Dat betekent dat we armoede tegengaan. Dat we inzetten op armoedeverlichting, zoals we deden bij het noodpakket van 14 miljoen, maar we moeten ons ook inzetten voor structurele oplossingen om armoede te bestrijden, zoals met de pilot in de noordelijke wijken.
En ja voorzitter, we kunnen armoede niet oplossen zonder het Rijk, maar dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om het te proberen binnen de grenzen van onze mogelijkheden en de wet. En soms daar ook net buiten. Alleen zo kunnen we de kloof verkleinen.En dit betekent ook dat iedereen er toe doet, zoals die is, zonder voorwaarden. Vrij, veilig en gelijkwaardig.
En laten we eerlijk zijn, dit stelt ook ongemakkelijke vragen aan onszelf. Aan ons als mens, maar ook aan de gemeente als organisatie.
Afgelopen week was het non-binary awareness week. Een week om je te realiseren dat de wereld zich niet beperkt tot man / vrouw. Non-binary gaat over Groningen en Groningers. In het klein gaat het er soms zelfs om of iedereen zich welkom voelt op onze wc's. En ik zeg misschien klein, maar dat is het niet. Welkom zijn als wie je bent, is groots.
Het gaat ook over onze eigen medewerkers. Ook als gemeentelijke organisatie moeten en kunnen we beter. Wat GroenLinks betreft betekent dit ook dat iedereen bij de gemeente Groningen mag werken, ook als ze een hijab dragen en boa willen zijn. Neutraliteit is namelijk een vaardigheid, waar je aan kan werken. Dit vraagt om training van de werkgever, en niet om regels die mensen uitsluiten. Samen met de Partij voor de Dieren dienen wij dan ook een motie in die dit ook binnen de gemeente Groningen mogelijk maakt.
Voorzitter, het kan uitsluitend voor iedereen, als het door iedereen is. Participatie vooraf, met invloed. We hebben de middelen in huis, kijk maar naar het Gronings model. Bij de wijkbegroting in Hoogkerk zat de zaal vol, en praatten mensen samen over hoe zij het dorp in de toekomst zien; wat zij belangrijk vinden, maar ook in Haren, Lewenborg of via de Stem van Groningen. Wij zetten dit soort voorbeelden graag door. We hebben de middelen, we hebben de handvatten, we moeten ze alleen wel inzetten.
Voorzitter, in Groningen hebben we allemaal het recht om fijn te wonen, een plek waar we ons thuis voelen. Dat betekent dat we nieuwe huizen moeten bouwen, maar ook bestaande huizen moeten verbeteren. In 2024 kunnen we aan de slag op de Suikerzijde, dat wordt een fijne woonwijk met veel groen. Een plek waar veel verschillende woningen komen en ook ruimte wordt gemaakt voor alternatieve woonvormen. Maar, de woningmarkt is grillig, prijzen stijgen en dalen naar het lijkt willekeurig. Ontwikkelaars zijn dan eens gretig, en dan weer terughoudend. De rente stijgt, onze grondexploitaties staan onder druk. Een betrouwbare uitkomst berekenen is bijna onmogelijk.
Het is juist daarom nodig dat de gemeente nog meer de regie neemt. Zodat we recht kunnen spreken over volkshuisvesting voor iedereen en niet over een markt voor de happy few. Dat geeft garanties voor een inclusieve gemeente met voldoende voorzieningen, duurzame woningen en een toename van de biodiversiteit.Maar het is meer dan alleen nieuwe woningen bouwen, het is ook samen met de woningcorporaties de woningen verduurzamen die er nu al staan. Dat is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor de inwoners.
Voorzitter, voor iedereen, voor huidige en toekomstige generaties. Het is nu of nooit. En dat klinkt misschien dramatisch, ben ik an sich niet vies van, maar laten we eerlijk zijn, het is dramatisch. Máár, het is niet te laat: we kunnen het tij nog keren.
Groningen loopt voorop om klimaatverandering tegen te gaan, de biodiversiteit te herstellen en de leefomgeving van Groningers te vergroenen. Dat moet en dat kan. Het vraagt om stevige groene politiek.
We moeten volle bak inzetten op een CO2-neutraal Groningen in 2035, we blijven voorop lopen in de energietransitie: terwijl de gemeente onverminderd doorgaat met het energieprogramma dienen wij samen met de VVD een motie in om de geschiktheid van kleine parkeertereinnen voor zonnecarports te onderzoeken. Zo stimuleren we meervoudig ruimtegebruik en wekken we nog meer hernieuwbare energie op.
Ook dienen we samen met de PvdA, PvdD, D66, Partij voor het Noorden een motie in om onderzoek te doen naar een pilot om een modulair schoolgebouw te ontwikkelen. Door circulair, natuurinclusief en met hoge kwaliteit te bouwen doen we niet alleen het beste voor Groningen over 30 jaar, maar we maken het ook goedkoper.
Dat gezegd hebbende, helaas heb ik ook slecht nieuws: ons voedselsysteem is onhoudbaar. Het vervuilt onze leefomgeving en miljoenen dieren lijden elke dag. Maar het goede nieuws is dat we door dierlijke eiwitten te vervangen voor plantaardige eiwitten, we de biodiversiteit kunnen beschermen, klimaatverandering tegen kunnen gaan en minder stikstof kunnen produceren. Daarom ben ik trots dat wij hier in Groningen onze nek uitsteken met een wethouder eiwittransitie en beleid maken om een van de belangrijkste opgaven van deze tijd aan te pakken: Als stedelijke regio met een groot agrarisch achterland, en met alle kennis in huis, kunnen wij als gemeente koploper zijn in het faciliteren en aanjagen van een ander voedselsysteem. En dit kan ook, en om dit te laten zien, zullen wij vanavond trakteren op vegan bitterballen!
Voorzitter, deze coalitie, dit college, heeft grootste plannen. En dat moet ook. De tijd van groen, sociaal en eerlijk investeren is nu! Alleen eerlijk investeren vraagt ook om eerlijke financiering van het Rijk.
En ja, dan moeten we ook vandaag kijken naar Den Haag, want de financiering is niet eerlijk. We voeren taken uit voor het Rijk waar we simpelweg niet genoeg geld voor krijgen. En als iets niet kan, moet je het niet doen. De gemeente kan zich het niet veroorloven om dit Rijksprobleem op te lossen.
Voorzitter, het is een zwaar middel, maar wat GroenLinks betreft kunnen we dan ook niet van het college vragen om een sluitend meerjarenbeeld aan te leveren, zonder dat het Rijk over de brug komt met sluitende financiering. En misschien zwaarder nog, wat GroenLinks betreft, moeten we ook serieus overwegen om taken terug te leggen bij het Rijk als we de middelen er niet voor krijgen
Voorzitter, tot slot. We staan voor grote uitdagingen, en dit vraagt om stevige regie en om investeringen die onze inwoners direct ten goede komen. En dat kan. Deze coalitie, dit college laat dat zien. Het kan links, het kan groen. In Groningen laten we zien dat dat kan