Duizend dagen

Uit steeds meer onderzoek blijkt dat de eerste 1000 dagen in het leven van een kind van cruciaal belang zijn voor zowel gezondheid als ontwikkeling. In deze periode ontwikkelen kinderen zich razendsnel en vindt de hechting plaats tussen ouder en kind die de basis legt voor het verdere leven. 

Soms kampen ouders met veel stress door problemen als verslaving, schulden of huiselijk geweld. Deze en andere factoren kunnen leiden tot een onveilige hechting van kinderen aan de ouder en we weten uit langjarig onderzoek dat dit kan leiden tot problemen waar heel veel kinderen, tieners en volwassenen mee te maken hebben. Investeren in juist deze 1000 dagen levert dus enorm veel op.

Kansrijke Start

Gelukkig groeien de meeste kinderen gezond op - maar de verschillen in gezondheid van baby’s bij de geboorte zijn soms groot, waardoor sommige kinderen beginnen met een valse start. In sommige wijken is de kans op sterfte en ziekten rondom de geboorte twee- tot driemaal hoger dan het landelijke gemiddelde. 

Om deze verschillen te verkleinen maakt Groningen sinds 2011 gebruik van voorlopers op het programma Kansrijke Start. Dit programma, dat sindsdien ook enorm veel steun uit de gemeenteraad krijgt, richt zich op de zorg en ondersteuning aan kwetsbare gezinnen vóór, tijdens en na de zwangerschap. De gemeente biedt zo een plek waar wensouders terecht kunnen met zorgen en vragen. Aan de hand hiervan kunnen ze de juiste hulp krijgen. Zo worden er vanuit Kansrijke Start Jonge Moedernetwerken opgezet en worden onder andere groepsgesprekken georganiseerd

Persoonlijke gesprekken voor gelijke kennis

Niet iedereen heeft dezelfde toegang tot kennis over zwangerschap, ouderschap en anticonceptie. Daarnaast zijn veel ouders bang dat het bespreken van zorgen ertoe kan leiden dat hun kinderen afgenomen worden. Deze onderwerpen moeten daarom toegankelijk en bespreekbaar gemaakt worden. 

Een voorbeeld hiervan is Nu Niet Zwanger, een succesvol lokaal project dat in Tilburg is ontwikkeld voor een groep van de meest kwetsbare jonge vrouwen. Deze vrouwen zijn gewoonlijk al in beeld bij meerdere hulpverleningsinstanties, zoals de huisarts, daklozenopvang, ggz-instelling, jeugdinstelling, abortuskliniek of  andere zorgverlener. Hulpverleners krijgen trainingen zodat zij gesprekken over kinderwens en anticonceptiegebruik onderdeel kunnen maken van hun dagelijks werk met deze doelgroep.

VoorZorg in Groningen

Dankzij extra geld van de provincie kan de gemeente Kansrijke Start uitbreiden met de begeleidingsaanpak VoorZorg: een intensieve begeleidingsaanpak voor een kleine groep, meest kwetsbare zwangeren.

Het gaat om jonge vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind en te maken hebben met een opeenstapeling van problemen. Zij krijgen verpleegkundige ondersteuning bij hun zwangerschap en bij de verzorging en opvoeding van hun kind, totdat het kind 2 jaar oud is.

Het programma helpt kwetsbare jonge moeders met de hechting aan en de opvoeding van hun jonge kind. Zo worden de jonge moeders geholpen bij het geven van aandacht en liefde. Daarmee leggen zij de basis voor een vertrouwensrelatie met hun kind. Deze ondersteuning vergroot bij kinderen het perspectief op een kansrijke toekomst en voorkomt dat problemen overspringen van generatie op generatie.

De belangrijkste doelstellingen van VoorZorg zijn verbetering van het zwangerschaps- en geboorteproces voor moeder en kind, verbetering van de gezondheid en ontwikkeling van het kind, en verbetering van de persoonlijke ontwikkeling van de moeder en haar mogelijkheden voor opleiding en werk, zodat zij meer kan betekenen voor haar kind.

Stevig ouderschap

Ook maken we in Groningen gebruik van Stevig Ouderschap. Een baby krijgen is voor elk mens heftig en iedereen kan tegen opvoedproblemen aanlopen. Dit programma biedt daarom extra ondersteuning aan alle gezinnen die dat willen en streeft ernaar deze problemen bespreekbaar te maken. Een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige komt dan tijdens de zwangerschap al twee tot vier keer langs om te praten over de verwachtingen en uitdagingen van het aanstaande ouderschap. Ook na de bevalling gaat de ondersteuning door.

---

Wij gebruiken de term ‘kwetsbaar’ naar de definitie van het Erasmus MC: ‘Kwetsbaar’ betekent dat een professional uit het sociale of medische domein één of meerdere (psycho) sociale of medische risicofactoren gesignaleerd heeft, die de zwangerschap negatief kunnen beïnvloeden, en waarbij vastgesteld is dat de beschermende factoren in relatie tot de zelfredzaamheid van de vrouw ontoereikend zijn. Dit zijn overigens niet uitsluitend vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind, maar het kunnen ook vrouwen zijn die al meerdere kinderen hebben.